6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye Deprem Tehlike Haritasına göre büyük bir bölümü yüksek tehlikeli olarak tanımlanan bölgelerde meydana gelen Pazarcık-Kahramanmaraş, Elbistan-Kahramanmaraş ve Defne – Hatay depremlerinde14 milyondan fazla vatandaşımız etkilendi, 50 binden fazla insanımızı yitirdik. Deprem anında yaklaşık 40 bin binanın yıkıldığı, 200 binden fazla binanın ise ağır hasar aldığı bilinmektedir.
Resmi kaynakları ve raporları incelediğimizde, depremden etkilenen illerdeki yapı stokunun büyük bir kısmının iddia edildiği üzere 1999 öncesi inşa edilmediği; yıkılan veya hasar gören yapılarda 2001 ve sonrasında inşa edilen yeni yapı oranı açıklanmadığı için bilinmemektedir. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ülkemizde yurttaşların ikamet ettikleri konutların bulunduğu binaların, %30,9'u 1981-2000, %28,1'i 2011-2021, %19,3'ü 2001-2010 yılları arasında, %12,6'sı ise 1980 ve öncesinde inşa edildiğini görmek mümkün olmaktadır. Yapı stoklarının yapım tarihleri farketmeksizin bu veriler bize mevcut denetim mekanizmasının sağlıklı işlemediğini açıkça göstermektedir.
Yaşanan depremlerin ardından bölgede etkilenen yerleşim alanlarının tamamında; arama kurtarma, beslenme ve sağlık hizmetleri, hasar tespit, enkaz kaldırma çalışmalarında gecikme yaşandığı bilinmekle birlikte, barınma ihtiyacını karşılamak üzere yeterli çadır ve prefabrik ünite üretilerek stoklanmadığı için geçici barınma ihtiyacının tam anlamıyla karşılanamadığı ortaya çıkmıştır.
Geriye dönüp baktığımızda TOKİ eliyle 1 yıl içinde 200 bin konutun kentlerde, 70 bin konutun ise kırsal alanlarda tamamlanacağı resmi kaynaklarca belirtilmiş ise de Bakanlık verilerine göre; 2020 Elazığ depreminden sonra, yapımı planlanan 24 bin 963 konuttan, 3 yıl içerisinde ancak 21 bin 140'ı tamamlanabildiği, benzer şekilde 2020 İzmir depreminde planlanan 5 bin 61 konuttan 2022 yılı sonuna dek ancak 2 bin 245'i tamamlanabildiği göz önüne alındığında TOKİ nin yıllık 58 bin 500 konut üretebildiği anlaşılmıştır. Yine TOKİ verilerine göre Adana özelinde 6 Şubat sonrası tüm ilçelerinde toplam 11685 konutun yapımı devam etmektedir. Bu sonuçlar kalıcı konut üretimi hakkında verilen vaadlere rağmen beklenen ivmenin yakalanamayacağını baştan göstermiştir.
Bütün bu izlenimler afetler sonrasında yaraları sarma konusunda hazırlıklı olmadığımızın bir kanıtı olarak ortada durmaktadır.
Hal böyle iken, doğa olaylarının afete dönüşmesini engelleyecek tedbirleri almak elimizdedir. Deprem anında ve sonrasında yaşadıklarımız, bilim adamları ve meslek insanlarının bu konudaki mesleki tecrübelerinden kaynaklı söylemlerini, hazırlanan raporların ve içerdiği uyarıların dikkate alınması zorunluluktur.
6 Şubat 2023 tarihinde geride büyük kayıplar ve acılar bırakan Kahramanmaraş depremlerinin 2. Yıldönümünde, 6 Şubat günü ülkemizde pek çok kurum ve kuruluş anma toplantıları düzenleyecek. Düzenlenen toplantılarda yine bilim insanları yer alacaklar ve bundan öncesinde olduğu gibi kişi, kurum ve kuruluşlara sorumluluklarını hatırlatacaklar.
Mimarlar Odası Adana Şubesi olarak, birleşeni olduğumuz TMMOB ADANA İl Koordinasyon Kurulu ile birlikte, yitirdiklerimizi anmak, acıları paylaşmak, deprem gerçeğini anlatmak üzere 3 gün boyunca sürecek etkinliklere tüm vatandaşlarımızı davet ediyoruz.
Yapı sektörünün öncü mesleği olan mimarlığı temsil eden kurum olan Mimarlar Odası olarak, yapı elde etme süreçleri, denetim ve kontrol mekanizmaları, yönetmelikler ve bütüncül planlama, yapıların periyodik muayenesi ve kimlik belgesi, eğitim ve yetkinlikler, kentsel değerler, mesleki sorumluluk ve sigorta, işbirlikler, kentsel ve yerinde dönüşüm gibi benzeri konuları aktarmaya, ilgili kurum ve kuruluşlara, yasa koyuculara görevlerini hatırlatarak topluma uzmanlık alanlarımızda katkı sunmaya devam edeceğiz.
Kamuoyunun bilgisine arz ederiz.
Saygılarımızla.
